1991 yılında Azerbaycan'ın bağımsızlık ilanı ardından kurulan mecliste Sovyet dönemindeki olaylar nedeni ile halktan gelen baskılar karşısında Dağlık Karabağ'ın özerk statüsü kaldırılmasına karşılık Dağlık Karabağ Parlamentosu bir referandum yaparak cevap vermiştir. Çoğunluğu Ermenilerin oluşturduğu bölgede referandum sonucunda dağlık Karabağ Parlamentosu bağımsızlığını ilan ederek Dağlık Karabağ Cumhuriyeti kurulmuştur. Azerbaycan topraklarındaki bu devlet Sovyetlerin desteği ile kurulmuş 1992'de Sovyet birlikleri de bölgeden çekilse de onların da yardımı ile Ermeni gönüllülerden oluşan silahlı gruplar Karabağ'a yerleştirilmiştir. Hocalı Katliamı, Rus askerlerinin desteğiyle 25-26 Şubat 1992'de Hocalı'ya ulaşan Ermeni kuvvetlerince gerçekleştirilmiştir. Rusya olaylarla ilgisinin olmadığını iddia etse de, Rus ordusuna ait 366. alayın 1991 yılının sonbaharından beri Ermenilerin safında savaştığı, alaydan kaçan dört askerce doğrulanmıştır. 10 bin nüfuslu Hocalı'da olaylar sırasında yaklaşık 3.000 Azerbaycan Türkü bulunmaktaydı. Saldırıda ölenler hakkında verilen resmi rakam 613 kişi olmakla birlikte, katledilen toplam Türk sayısının 1.300 kişi olduğu söylenmektedir. Saldırılar sırasında Hocalı'da yaşayan Ahıska Türkleri de evlerinde yakılarak öldürülmüştür. Kadın, çocuk ve yaşlılar da dahil olmak üzere siviller katledilmiştir. 700'den fazla çocuk anne ya da babasını kaybetmiştir.Yaralılar ise 1.000'in üzerindedir. 1994 yılında iki taraf arasında ateşkes ilan edilmiştir. Savaş sonrası çözüme kavuşturulamayan bir diğer sorun da, ülke içerisinde yerinden edilen ya da sığınmacı duruma düşen bir milyon civarı Azerbaycan Türküdür. Bunların büyük bir çoğunluğu Azerbaycan sınırları dahilinde yaşamaktadırlar. Bu insanlar hala Ermenilerce işgal edilen topraklarda bulunan evlerine geri dönmeyi beklemektedirler. İşte "Karabağ" türküsü Karabağ'dan ayrı düşenlerin özlemiyle yakılmıştır.

Şanlıurfa, 639 yılında İslam orduları tarafından Bizanslıların elinden savaşsız olarak alındığında aylardan ramazandır ve herkes oruçludur. Ordu bir tepenin üzerine konaklar ve iftarını açar. O tarihten sonra bu tepeye "İftar Tepesi" anlamına gelen "Tel Futur" adı verilir. Kelime günümüze bozulmuş bir şekli olan "Tılfıdır" veya "Tılfındır" şeklinde gelmiştir. Kurtuluş savaşı sırasında Şanlıurfa'yı işgale gelen düşman askerleri uzun çarpışmalardan sonra işin kolay olmayacağını anlayarak şehri terk etmeye karar vermişlerdir. Mevsim kıştır. Beraberlerinde kendilerine her konuda yardım eden Urfa'nın Ermenileri bulunmaktadır. Şehirden üç saat kadar bir mesafe ayrıldıktan sonra, İngilizler ve işbirlikçileri Ermeniler yol üzerindeki kuyulara hayvanları için gelen köylü kızların namuslarına el uzatırlar. Yıllardır bu bölgede sorunsuz olarak birlikte yaşadıkları Ermenilerin bu hareketlerine içerleyen köylüler tacizlere şiddetle karşılık verirler. Çevredeki köyler, henüz elinde silahlarının namluları soğumamış olan Urfa çeteleri ile altı saat süren çok çetin çarpışmaya girişirler. Şanlıurfa'nın kadınları da omuzlarında su dolu tulumlarla çetelere su taşıyarak bu mücadeleye destek verirler.

"Çırpınırdı Karadeniz"in şairi Azerbaycan Türkü Ahmet Cevad'tır. Ahmet Cevad tarafından 1910'lu yıllarda Ermenilerin Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de Türklere karşı yürüttüğü soykırımı önlemek için gönderilen Osmanlı ordusuna ve bu ordunun başında bulunan Nuri Paşa'ya, Azerbaycan Türklerinin duyduğu sevgi ve minnetin bir ifadesi olarak, 1914 yılında yazılan bu şiir, 1918 yılında Üzeyir Hacıbeyli tarafında bestelenmiştir. Osmanlı'nın son döneminde vatan, millet ve bayrak sevgisinin coşkusuyla yazılmış olan "Çırpınırdı Karadeniz" bütün Türk dünyasına mal olmuştur.